LESSON 19
- This is Unit 19 of learning Cook Island Maori. Listen to this conversation.
- E tuatua reo Kuki Airani Maori ana koe?
- Ae, E tangata Kiwi au, No Christchurch mai matou, inara, meangiti ua taku ka kite i te tuatua i roto reo Kuki Airani.
- Aaa, mako meitaki, note mea kare au e tuatua papaā ana.
- Ka rauka kia komakoma meangiti taua?
- E taime toou i teia nei?
- Ae, E toru-ngauru oku meneti, ka rava tera?
- Ae, ae meitaki maata.
- Kare e manata, E reka ana au i te tuatua Maori.
- How much…
- Eia?
- Ask the man… How much does it cost for 5?...
- Eia te tutaki e rima?
- Answer…800…
- Varu anere.
- 820..
- Varu anere e, rua ngauru.
- Number…200…
- Numero..Rua anere.
- 100…
- Tai anere.
- 120…
- Tai anere e, rua ngauru.
- 119…
- tai anere e, tai ngauru ma iva.
- 83…
- Varu ngauru ma toru.
- 78…
- Itu ngauru ma varu.
- It's enough…
- Kua rava ua.
- No more numbers…
- Kare e numero akaou.
- No more numbers please…
- Me ka tika, Kare e numero akaou.
- Are you ready sir?...
- Kua pa’pa koe e Pa.
- How does the man answer…No I'm not ready…
- Kare, kare au i pa’pa.
- How does the woman answer… Well I'm ready…
- Tera ua, kua pa’pa au.
- And I'm leaving…
- Te aere nei au.
- I want to know…
- Ka inangaro au i te kite.
- What do you want to know?...
- Eaa taau ka inangaro i te kite?
- I want to know more numbers…
- Ka inangaro au i te kite i te au numero.
- Maybe…
- Penei pa’a.
- But not me, I'm leaving.
- Inara, kare ko au, Te aere nei au.
- Where are you going?..
- Te aere nei koe kiea?
- I'm going to the hotel…
- Te aere nei au ki ko i te Otera.
- And my friends are going to the hotel…
- E te aere katoa nei toku au taeake ki ko i te otera.
- I want to talk with my friends…
- Ka inangaro au i te tuatua ki toku au taeake.
- We eat and talk together…
- Kaikai tatou e te tuatua atu.
- We drink together…
- Ka inu kapiti tatou.
- That's fine…
- Te mako ua ara.
- I'm going later…
- Ka aere au akonei ake.
- At what time?...
- Eaa te ora?
- In 2 hrs…
- Mei te rua ora aere.
- At 11.00…
- I te ora ngauru ma tai.
- What are you going to do?..
- Are you going to do more numbers?...
- Ka taangaanga numero akaou koe?
- Maybe…
- Penei pa’a.
- Water…
- Vai.
- Ask the women if she wants water…
- E mama ka inangaro vai koe?
- If it's cold…
- Me e anu.
- But I want more…
- Inara e maata taku ka inangaro.
- I want to eat something…
- Ka inangaro au i te kai i tetai apinga.
- I'm going to the Vaituna restaurant…
- Ka aere au ki ko i te Vaituna are kai.
- Do you have money Mam?...
- E moni taau e Ma?
- I've got too much…
- E maata roa taku.
- Do you want to know how much?...
- Ka inangaro koe i te kite e, eia?
- Try to say…Yes, I want to know a number…
- Ae ka inangaro au i te kite i te numero.
- I've got $100…
- E tai anere tāra taku.
- Maybe a 150…
- Penei e tai anere e, rima ngauru.
- I'm leaving with you…
- Ka aru atu nei au iakoe.
- We are leaving together…
- Ka aere kapiti taua.
- Do you have time?...
- E taime toou?
- Do you have time Sir?...
- E taime toou e Pa?
- Yes, I have an hour and a ½…
- Ae, e tai ete apa ora toku.
- 90 minutes…
- Iva ngauru meneti.
- Is there enough time to eat?...
- Ka rava ra te taime note kaikai?
- 80 or 90 minutes…
- Varu ngauru me kare e iva ngauru meneti.
- It's not enough…
- Kare e rava ana.
- We want to eat something good…
- Ka inangaro taua i te kai i tetai apinga meitaki
- Well I'm not going to eat much…
- Tera ua ra, kare au e kaikai maata.
- Try to say, …But one thing…
- Inara e tai apinga.
- What ?...
- Eaa?
- My wife…
- Taku vaine.
- My wife is going to eat with us…
- Ka aere mai taku vaine ka kaikai ki konei ia taua.
- Very well…
- Te mako ua ara.
- Your wife…
- Taau vaine.
- And my friend Jessie…
- E toku taeake a Jessie.
- How's that?...
- I akapeea?
- Yes all together…
- Ae kapiti ua.
- All or everybody…
- Katoatoa me kare kote pouroa.
- We are going to eat all together…
- Ka aere tatou ka kaikai kapiti.
- We are in the Vaituna Restaurant…
- Tei konei matou i te Vaituna are kai.
- We can eat something…
- Ka rauka ia tatou i te kai i tetai apinga.
- We eat and we drink all together…
- Ka kaikai e ka inu kapiti tatou katoatoa.
- Yes and your friend can pay…
- Ae, e na toou taeake e tutaki.
- He, alone?...
- Nana ua?
- Yes, $100…
- Ae, e tai anere tāra.
- He can pay for it…
- Ka rauka iaia i te tutaki.
- Not me…
- Kare ko au.
- I have only 70…
- E itu ngauru uarai aku.
- No, 65…
- Kare, e ono ngauru ma rima.
- Excuse me, where's the bathroom?...
- Akakoromaki mai, teiea te are meangiti?
- I'm leaving now…
- Te aere nei au.
- Are you leaving?..
- Te aere nei koe?
- Are you leaving now?...
- Te aere nei koe i teia taime?
- Yes, my friend and I, we are leaving…
- Ae, maua ko toku taeake, te aere nei maua.
- We are all going away…
- Te aere nei tatou katoatoa.
- And you, are you leaving?...
- Akapeea koe?Ka aere rai koe?
- Yes , I'm leaving…
- Ae, ka aere rai au.
- When?...
- Aea?
- When are you leaving?..
- Aea koe e aere ei?
- Tomorrow?..
- Apopo?
- I don't know when…
- Kare au i kite e, aea.
- In one week?...
- Mei te, tai epetoma.
- When, in one week?...
- Aea, I roto i te tai epetoma?
- No, later…
- Kare, a tetai taime roa.
- In two weeks…
- I roto i te rua epetoma.
- Everyone…
- Katoatoa.
- We're all leaving in two weeks…
- E rua epetoma, kua aere matou katoatoa.
- And now…
- E teia taime.
- Let's all go to eat…
- Ka aere tatou katoatoa kaikai.
- When, at what time?...
- Aea , eaa te ora?
- At 4pm…
- I te ora ā i te avatea aiai.
- Literally you are saying…In the afternoon…
- I te avatea.
- At 3pm…
- I te ora toru i te avatea aiai.
- It's a little early…
- E manga vave roa tena.
- No, because I'm leaving at 5…
- Kare, note mea ka aere au i te ora rima.
- At 5pm…
- I te ora rima i te avatea aiai.
- Where are you going?..
- Ka aere nei koe kiea?
- To the hotel
- Ki ko i te Otera.
- Try to ask… Are you leaving the hotel?...
- Ka aere ara koe i te otera?
- I'm leaving the hotel but not now…
- Ka aere ara au i te otera, inara kare i teia taime.
- When…
- Aea?
- In a week or 2…
- Roto i te tai me kare e rua epetoma.…
- In a month…
- Roto i te tai marama.
- A month…
- Tai marama
- Say again ,...A month…
- Tai marama.
- We're all leaving the hotel…
- Ka aere nei matou katoatoa i te otera..
- In one month…
- Roto i te tai marama.
- In 4 weeks…
- Roto i te ā epetoma.
- When, in 4 months?...
- A’ea? roto i te ā marama?
- No in 1 month…
- Kare, e tai marama.
- And your friends?...
- Akapeea toou taeake?
- Are they leaving?...
- Ka aere rai ratou?
- Yes they are leaving too…
- Ae, ka aere rai ratou.
- But not with us…
- Inara kare e aru ia maua.
- We’re not leaving all together…
- Kare matou katoatoa e aere kapipiti.
- When are they leaving?...
- Aea raua e aere ei?
- In 8 weeks…
- Roto i te varu epetoma.
- In 2 months…
- Roto i te rua marama
- Our friends are leaving in 2 months…
- Mei te rua marama, ka aere to maua nga taeke.
- Perhaps later…
- Me kare muri atu.
- But my husband and I…
- Inara, ko maua ko taku tane.
- We're ready now…
- Kua pa’pa maua i teia taime.
- We’re Australian…
- No Autireria mai maua.
- We’re all Australian…
- E Autireria katoatoa matou.
- There are 2 Rarotongan friends also…
- E rua o maua taeake no Rarotonga mai.
- We're leaving in 1 month…
- E tai marama, kua aere matou.
- And our Australian friends…
- E to maua taeake Autireria.
- They are leaving in 2 months…
- Mei te rua marama kua aere raua.
- But my Rarotongan friends aren't leaving…
- Inara , to maua taeake no Rarotonga, kare raua e aere.
- Why ?...
- Eaa ara?
- Because we're in Rarotonga…
- Note mea ti Rarotonga nei oki tatou.